Grodzisko średniowieczne i nowożytne w Woli Wielkiej
Opublikowano w dniu
Decyzja Nr rej. A – 428 z dnia 19.12. 1968, wpisu dokonał Wojewódzki Konserwator Zabytków w Tarnowie.
Grodzisko w Woli Wielkiej stanowi unikalny typ średniowiecznych umocnień obronnych o wysokich ziemnych wałach. W południowej części wsi Wola Wielka, ok.100 metrów od Potoku Wiewiórskiego, znajduje się znane w okolicy grodzisko. Ma stożkowaty kształt, średnica ok. 25 m, wysokość 8 – 9 m. Przedzielone jest fosą głęboką na 5 m. Zabudowania grodu znajdowały się na okrągłym wzniesieniu otoczonym fosą. Dziś miejsce to położone jest trochę niżej w stosunku do wałów i sprawia wrażenie zapadniętego. Prawdopodobnie tu swoje źródło ma legenda. Według niej stał tutaj zamek, który zapadł się pod ziemię. Dlatego miejsce to według mieszkańców Woli Wielkiej nazywane jest “Zamczyskiem”. W trakcie prowadzonych tutaj badań powierzchniowych znaleziono części garnków, średniowiecznych kafli i fragmenty glinianych naczyń z XIII w. Obecnie znajdują się one w Muzeum Okręgowym w Tarnowie. Dziś grodzisko jest własnością prywatną. Teren grodziska porasta gęsta roślinność i obiekt częściowo nie przypomina zabytku. Narodowy Instytut Dziedzictwa wypowiedział się w 2014 r. w sprawie grodziska. Wydał opinię, że grodzisko w Woli Wielkiej jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i wartościowych nieruchomych zabytków archeologicznych w regionie, a aktualny stan zachowania zabytku jest wynikiem powstałych zaniedbań.